Kitsch,seyreden, izleyen, dinleyen, okuyan, bakan kişilerde estetik etki yaratan ancak herhangi bir sanat akımı kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayan ürünleri ifade eden bir sanat terimidir. Genellikle var olan bir tarzın aşağı bir kopyası olan sanatı sınıflandırmak, ifade etmek için kullanılmıştır. Kültür-sanat ortamında ‘kiç’ in ne anlama geldiğine bakıldığında, genel olarak şu sözcüklerin karşılığı olarak kullanıldığı göreceksiniz: Taklit … Yetersiz… Zevksiz… Uyumsuz… Basit… Yaygın… Ticari… Sığ… İğreti… Uydurma… Kolay… Değersiz… Boş… Sıradan…
19. yüzyılda Almanya’da ucuz ve popüler resimleri veya eskizleri betimlemek için kullanılmaya başlanmış ve ardından pek çok dile çevirisi yapılmaksızın kavramsal olarak yerleşmiştir.Modernist dönemde taklit, popüler, değersiz, klişe, dekoratif ve kitlelere hitap eden anlamında, “yüksek sanat”ın karşısında konumlandırılmış ve olumsuzlama üzerinden neyin sanat olduğunu tanımlayan bir işlev de görmüştür. Zaman içinde hem anlamı hem kullanımı evrilen ve değişen kitsch, güncel sanatın benimsediği, kullandığı, ironisini sahiplendiği bir kavrama dönüşmektedir.
Kitsch kavramı, sanat dünyasına ilk olarak resim dalından girmiş, ardından edebiyat otoriteleri tarafından ele alınmış ve bazı eserler acımasızca eleştirilip “kitsch” ilan edilmiştir. Mimaride kitsch yapıtlar, komik, yerine uygun olmayan, aniden insanın karşısına çıkmış bir şekil alırlar.
Kitsch, modern estetiğin en şaşırtıcı ve en belirsiz kategorilerinden biridir; sanatın kendisi gibi kitsch de tek bir noktadan tanımlanamaz. Kitsch, herkesin anlayabileceği yaygın bir dil konuşmalıdır. Kitsch kafa karıştırıcı değildir, her zaman doğrudan temsili kullanır.
Sanat eleştirmeni Clement Greenberg, 1939 yılında Partisan Review dergisinde yayımlanan “Avangard ve Kitsch” başlıklı makalesinde sanat ve kitsch’i karşıt iki kavram olarak ele almıştır: “Kitsch mekaniktir ve formüllere dayanır. Kitsch zamanımızda sahte olan her şeyin özüdür. Kitsch müşterilerinden paraları hariç hiçbir şey talep etmez – zamanlarını dahi“. Kitsch, avangarda ve modernizme karşıt bir estetik anlamında yaygınlaşmaya bu makaleden sonra başlamıştır.
Kİstch ‘in tarihsel sürecine bakacak olursak;
Aristokrasi ve kilisenin sanattaki rolünün Modernleşme ve Fransız Devrimi gibi tarihsel süreçlerden sonra azalmış ve bu kesimin elinde bulunan sanat eserleri ulusal müzelerde gösterilmeye başlanmıştır. Ayrıca yine bu dönemde ortaya çıkan yeni orta sınıf burjuva, kültürel ihtiyacını karşılama gereksinimi içindedir.
Bu gelişmeler, kültürel tüketime de bir demokratikleşme getirmiş; güzel sanatlar ve kültür herkesin erişebileceği bir ortamda yer almaya başlamıştır. Ayrıca fabrika üretimi sayesinde var olan her eserin baskı veya mekanik üretme yöntemiyle kopyalanarak çoğaltılabilmesi, eserlerin tekilliğini kaldırmış ve bu eserleri herkes için ulaşılabilir kılmıştır.
Bu süreç sonucunda, Turistik seyahatlere gidemeyenler için o yerlerin kartpostalları basılmış, Paris’e gezmeye gidenler gidemeyen komşularına Eyfel Kulesi bibloları hediye etmeye başlamış, Louvre müzesindeki heykellerin küçük boyutta reprodüksiyonları yapılarak, var olan kültürel eserler kopyalanarak çoğaltılmış ve herkesin evine girebilir hale gelmiştir.
Kerry Freedman ‘ına göre(sy:30):”
Greenberg ve Rosenberg, soyut sanatı savunan sanat eleştirisi hakkında yazılar yazdılar. Bu yazı ;Amerika Birleşik Devletleri’nde üretilen ilk avangard sanatyazısı olarak dışavurumculuğun simgesi olmuştur. Greenberg özellikle güzel sanatlar ve kitsch arasındaki ayrımları aradı, kitlelerin alt zevklerini temsil ettiği için eleştirdi. Onun güzel sanatların perspektif pozitivizme dayanıyordu, bu teori herkesin bildiği kenar, incelenebilen ve doğrulanabilen doğal olaylardan türetilmiştir. Deneysel bilimin yöntemleriyle geliştirildi. Greenberg’in görüşü resim sanat tarihinin evrimsel olduğu fikrini yansıtıyordu. Bir sona doğru ilerlemenin gelişimsel bir tarihi olarak, Greenberg’in sonu Aklında olan şey yüzeye daha da yaklaştırmaktı (resmi ve teknik tuval üzerine boyanın yönleri) .
Buna karşılık, Rosenberg özellikle dışavurumculukla ilgileniyordu. Aksiyon resminin olanakları ve ifadenin biçimsel nitelikleri ile ilgileniyordu. Sanata bakışını, varoluşçuluk felsefesinden etkilenerek oluşturmuştu. Radikal özgürlük yoluyla kişisel varoluş deneyimlerini doğrulamakta ve sorumluluk almakta idi. Yazılarında biçimcilikle ifadeyi birleştirdi. Alman dışavurumcularının aksine yorum kavramını, Rosenberg ifadeyi içeriden kaynaklanmış olarak temsil etti.
Kaynakça:
https://tarihibilgi.org/kitsch-nedir/
https://www.arthenos.com/kic-kitsch-hayatin-ta-kendisi/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kitsch
http://aura-istanbul.com/index.php/tag/arastirma-tabanli-tasarim-studyosu/
https://kavrakoglu.com/kitsch-kic/
Formalism and Expressionism in Mid-20th-century Art Criticism
2003_teachingvisualculture_kerryfreedman (1)