Manga kelimesi Japonya ile özdeşleşmiş bir tabir . Günümüzde, eğer bir çocuğunuz varsa, biraz da “anime” kavramına merak ediyorsanız biliyorsunuzdur. Birçok başarılı sanatçının ortaya koyduğu manga, günümüzde popüler olmayı başarmış ve çok büyük hayran kitlesine sahip olan bir çizgi romandır.
Manganın tanımı, Oxford sözlüğüne göre; bilim kurgu, fantastik öğeler ve zaman zaman şiddet ya da cinsel içerikli temalardan oluşan Japon çizgi roman türüdür. Kelimenin kökeni Japonca “gelişigüzel” anlamına gelen “man” ve “resim” anlamına gelen “ga” sözcüklerine dayanmaktadır. Manganın ortaya çıkış tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bugüne dek elde edilen bulgular manganın tarihçesini, Japon sanatının en önemli örneklerinden biri olan “Choju Giga” ya da Hayvan Çizimlerine “Animal Scrolls” dayandırmaktadır.
Choju Giga, hayvanların gündelik yaşantısını kullanarak dini hiyerarşiye eleştirel bir bakış açısı getirmiştir. Bu bakımdan özellikle 12. yüzyılda Toba adlı bir Budist rahip tarafından din adamları ve asalet üzerine hazırlanmış, alaycı bir durumdur. (Brenner, 2007:1-2). Bu çizimleri özelliği; elit bir okuyucu grubu için üretilmiş, tek kopyası olan sanat eserleri olmasıdır (“Manganın Tarihçesi”, 2007: 21) Manganın sözcük olarak ilk kez kullanımı 19. yy’e dayanmaktadır. Fakat Manga benzeri ardışık sanat eserleri kendilerini Japon sanatında göstermesi 12. yy’e kadar uzanmaktadır.
Günümüzdeki Manga, son şeklini İkinci Dünya Savaşı sonrası almıştır. Savaş sonrası, çocuklar için Japonya’ya getirilen Amerikan çizgi romanları etkisi ve Manganın babası olarak anılan Osamu Tezuka tarafından yeni çizim teknikleri ile tekrar gün yüzüne çıkmıştır. Sanatçı, aynı zamanda Japon animasyon sektörüne de benzer yenilikler getirmiş ve ülkede Japon animasyon sektörünün oluşmasına ve gelişmesine olanak sağlamıştır.
En Çok Bilinen 5 Manga Türü
- Shounen: Aksiyon, komedi, eğlence ve fantastik konudaki mangalardır.
- Shoujo: Bu manga türünde drama, romantizm, aşk ve sevgi üstüne kurulmuş hikayeler işlenmektedir.
- Seinen: Shounen mangalardaki gibi aksiyon içeriklidir fakat şiddet, kan, savaş daha yoğun işlenmiş ve cinsel içerikli ögelere sahip olabileceği için +18 yaş sınırlandırılmasına sahiptirler.
- Josei: Shoujo mangasının daha derin olarak aşk ve romantizmin işlendiği ve cinsel içerikli sahneleri de barındırabilen +18 yaşındaki kitleyi hedef alan mangalardır.
- Kodomomuke: Çocuk izleyiciler için uygun olan şirin, sevimli, eğlenceli konulardan oluşan hikayelere sahip manga türüdür.
Yeni Başlayanlar İçin 10 Manga Önerisi
Manga okumaya yeni başlayanlar için, dünya çapında en çok ilgi gören ve sevilen Mangalardan örnekler verecek olursak:
1- One Piece
Dünyanın en popüler mangasıdır. Eiichiro Oda tarafından yazılan bir manga serisidir.Manga tarihinde en çok basımı yapılan, +91 ciltten oluşan One Piece bulunmaktadır. Sattığı mangalarla rekor satışlar elde etmiş ve çizgi roman sektöründe en fazla sayıda satış yaparak Guinness Rekorlar Kitabına girmeyi başarmıştır. Konusu: Gol D. Roger ismindeki korsanlar kralı idam edilirken tüm servetinin Grand Line adındaki adada olduğunu söyler. Bunu duyan herkes o adaya gitmek ve servetine ulaşmak için mücadele etmeye başlar fakat o adaya ulaşmak ve orada yaşamak imkansız denecek kadar zordur. Monkey D. Luffy adındaki serinin baş karakterinin tek hayali, korsanlar kralı olmaktır ve bunun için beraber yolculuk edecek arkadaşlarını bularak adaya doğru zorlu bir yolculuğa çıkarlar. Luffy’nin maceralarını anlatan fantastik içerikli bir mangadır.
2- Attack on Titan
100 yıl önce insan yiyen Titanlar ilk ortaya çıktığında, insanlar devleri durduran devasa duvarların arkasında güvenlik buldular. Ancak devasa bir Titan bariyerleri aşıp, bir zamanlar insan olan şeye devlerin akın etmesine neden olduğunda, uzun süredir sahip oldukları güvenlikleri tehdit ediliyor güvenli bölge. Takip eden katliam sırasında, asker Eren Jaeger yaratıklardan birinin annesini yuttuğunu görür ve bu onu her Titan’ı öldüreceğine yemin etmesine neden olur. Kendisine yardım etmek için hayatta kalan bazı arkadaşlarını görevlendirir ve bu grup, canavarların ellerinde neslinin tükenmesini önlemek için insanlığın son umududur .Diğer devlerle savaşarak halkını korumaya ve duvarların arkasındaki hayatı keşfetmek için arkadaşlarıyla birlikte yaşadığı zorlu mücadeleyi yoğun dostluk duyguları ile anlatmayı başaran aksiyon dolu mangalardan birisidir.
3- Death Note
Oldukça popüler ve dünyaya manga kavramını tanıtmış mangalardan biridir. Ryuk isimli ölüm meleğinin dünyaya attığı ölüm defterini Yagami Light ismindeki liseli gencin bulmasıyla hikaye başlar. Light defteri suçluları öldürmek için kullanarak herkes tarafından aranan biri olur, Light’ın gerçek kimliğine ulaşmak için ise dahi dedektif L tutulur. Böylece Light ve L arasında azılı bir rekabet başlamış olur. Gizem ve polisiye içerikli bu mangayı heyecanla bir solukta bitirebilirsiniz.
4- Fullmetal Alchemist
Hiromu Arakawa tarafından yazılmış ve resimlenmiş bir Japon manga dizisidir. Okuyan herkes tarafından güzel düşünceler barındıran, hiç ağlamayan insanları bile duygulandıracak nitelikte bir mangadır. İki kardeşin birbirine bağlılığını ustaca işleyen bu manga simyacılığın da ustaca anlatmaktadır. Tüm dünyanın sahip olmak istediği felsefe taşı gücünü elde etmek için arayışa çıkan iki kardeş, yeni dostluklar ve aile ortamı kurarak hem tehlikeli hem de eğlenceli bir maceraya çıkarlar.
5- Bleach
Tite Kübo’nun aynı adlı orijinal manga serisine dayanan bir Japon anime televizyon dizisidir. Manga dünya çapında 80 milyondan fazla sattı ve onu en satan manga serilerinden biri haline gelmiştir .Manganın ilk cildinin İngilizce sürümü en çok satan oldu. 2005 yılında çizgi roman birkaç medya kuruluşundan eleştirmenler, özellikle karakter gelişimi, aksiyon sahneleri, sembolizm ve felsefi referansları nedeniyle diziyi olumlu bir şekilde eleştirmiştir. Konusu,Kurasaki İchigo adındaki liseli genç ruhları görme yeteneğine sahiptir. Ailesinin insan ruhlarını emen hollowlar tarafından saldırıya uğramasıyla beraber onları kurtarmak için Rukia adındaki ölüm tanrısının gücünü almak zorunda kalır. Rukia güçlerini geri alamaz ve görevlerini de artık İchigo yerine getirmek zorundadır. Ruhlar dünyasını ve İchigo ile arkadaşlarının yolculuğunu anlatan doğaüstü bir manga serisidir.
6- Dragon Ball
1984’de Dragon Ball , piyasaya sürülmesinden bu yana, 40’tan fazla ülkede satılan manga ve 80’den fazla ülkede yayınlanan anime ile tüm zamanların en başarılı manga ve anime serilerinden biri haline gelmiştir. Eleştirmenler hikayenin sanatını, karakterlerini ve mizahını övmüştür.. Dragon Ball’dan alıntı yapan birçok manga sanatçısı ile şimdiye kadar yapılmış en büyük ve en etkili manga serilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Konusu, Son Goku isimli bir çocuk dedesinden kalma dört yıldızlı bir topa sahiptir. Bir gün Bulma adındaki bir kızla karşılaşarak, sahip olduğu topun ejderha topu olduğunu ve bu toptan dünyada 7 tane bulunduğunu öğrenir. Eğer bu yedi topunu toplamayı başarırsa bir dileği gerçekleşecektir. Dövüş sanatlarını öğrenerek ejder toplarını aramaya ve dünyayı keşfetmeye başlar. Fantastik öyküsüyle sizi dünyasına çekebilecek mangalardan biridir.
7- Naruto
Naruto, Masashi Kishimoto tarafından yazılıp çizilen bir Japon manga serisidir. Akranlarından tanınma arayan ve köyünün lideri Hokage olmayı hayal eden genç bir ninja olan Naruto Uzumaki’nin hikayesini anlatmaktadır. Ninjaların evrenini anlatan fantastik bir mangadır. Hikayenin ana karakteri Naruto köyün en yetenekli ve güçlü ninjası Hokage olmak için aldığı ninja eğitimlerini ve ekip arkadaşlarıyla birlikte geçirmektedirler. Bazen zorlu bazen eğlenceli zamanları anlatan aksiyon dolu hikayeleri içermektedir. Bu mangayı okurken dostluk, sevgi, nefret ve empati kavramlarını en içten bir şekilde hissedebileceğiniz bir hikayesi vardır.
Dünyada en çok manganın sevildiği ve satıldığı ülke Japonya’dır. Japonya’nın batı ile olan etkileşimleri ve liman ülkesi olmasından dolayı gelişmesiyle, mangalar dünyaca tanınmış ve ilgi görmeye başlamıştır. Japonya’da satılan her 10 kitaptan 3’ü mangadır ve her yıl 2 milyarı aşkın manga satılır, bundan elde edilen gelir ise 7 milyara yakındır. Ülkemizde ise özellikle bir kaç yıldır ortaöğretimde okuyan çocuklar arasında çok yaygın hale gelmiştir. Son yıllara bakacak olursak, giderek daha da yaygınlaşan bir izleyici kitlesine sahip manga, bir görsel sanat biçimi olarak hem hayatın birçok alanına nüfuz edebilen ve bu alanları etkileyebilen, hem de arkasında sayısız çizerden ve yapımcıdan, milyonlarca dolarlık stüdyo ve şirketlere devasa bir küresel sektör barındıran bir alanı kapsamaktadır. Bu bağlamda bakacak olursa, günümüzde mangalarda birer görsel kültür aracıdır. Ülkemizde de belirgin oranlarda satışları yapılmaktadır. Farklı toplumların görsel kültürlerinden etkilenmek, kendi çocuklarımızın üzerinde olumlu veya olumsuz etkileri de vardır. Ama bunu engelleyemeyiz. Kerry Freedman’a göre” Eğitimciler sık sık çocukların deneyimlerini filtrelemeye çalışsalar da deneyimleri, müfredatın içeriği olarak kabul etmezler. Ancak çocukların yaşadıkları, gördükleri, izlediklerinin etkisi, öğrencilerin sanatsal üretimine ve sonuçlarına yansır. Örneğin, öğretmenler ve ebeveynler birbirlerinden ve popüler kültürden rol model alan çocuklar yaratıcılığı, bireyselliği ve ruhsallığı teşvik etme umuduyla çevrelerindeki görsel kültürün imgeleriyle beslenirler. Bunların sonucunda, çocukların kendiliğinden çizimleri, izledikleri (medya görüntüleri), okuduğu çizgi romanlar vb. gibi gördüğü popüler kaynaklar diğer çocukların çizimlerine de yansır. Öğrencilerin tutumları ve inançları , yanılgıları da dahil olmak üzere sanatla ilgili birçok çelişkiye bağımlıdır.”demiştir. Yani yaşadığımız aile,okul ne kadar geleneksel olursa olsun çocuklarımız yeni kaynaklar,deneyimlerle kendi görsel kültürlerini yaratıcılıkları ile yansıtabilirler.
Kaynakça: Fredman, K.(2003). Teaching vısual culture: curriculum, aesthetics and the social life of art. New York ve Londra: Teachers college press. ISBN 0-8077-4371-2
https://en.wikipedia.org/wiki/Dragon_Ball,Bleach,Naruto, Fullmetal Alchemist , Death Note , One Piece ,Attack on Titan,
https://docplayer.biz.tr/19603603-Yerelden-evrensele-japon-anime-ve-manga-sanati.html,
https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/219041/yokAcikBilim_10177251.pdf?sequence=-1
https://myanimelist.net/anime/33803/Sengoku_Choujuu_Giga__Kou
http://oxforddictionaries.com/ , Erişim tarihi: 20.10.2010)
https://docplayer.biz.tr/19603603-Yerelden-evrensele-japon-anime-ve-manga-sanati.html,
https://www.bursadabugun.com/galeri/yasam/25-fotografla-modern-manga-sanati-33274/14.html,
https://www.hisglobal.com.tr/blog/manga-nedir